Een minnelijke oplossing. Wenselijk, verstandig maar niet heilig

Bij conflicten tussen partijen geniet het de voorkeur dat partijen in onderling overleg tot een minnelijke oplossing komen. Dat voorkomt lange en kostbare gerechtelijke procedures, bevordert (het herstel van) verhoudingen en vermijdt het risico van een teleurstelling wanneer de rechter een uitspraak doet. Een advocaat dient daarom altijd de mogelijkheid van een minnelijke oplossing te onderzoeken en met zijn cliënt te bespreken. Als beid partijen daarvoor open staan, kunnen zij in overleg treden om te zien of er overeenstemming bereikt kan worden.

Het streven naar een minnelijke oplossing wordt door zowel de wetgever als de Rechtspraak gestimuleerd. De rechtbank stuurt vaak informatie aan partijen als zij van mening is dat de kwestie zich voor een minnelijke oplossing leent. Soms worden partijen door de rechter naar een mediator of bemiddelaar verwezen. Dat gebeurt vooral in het familierecht.

Hoewel een minnelijke oplossing zoals gezegd de voorkeur geniet, is het niet in alle gevallen de juiste weg. Vooral in het familierecht doen zich vaak situaties voor waarin de verhouding tussen partijen zo slecht is dat een normale communicatie niet mogelijk is. Ook dan dient altijd  in eerste instantie een poging ondernomen te worden om de kwestie – al dan niet door tussenkomst van een derde – buiten de rechter om op te lossen.

Zodra duidelijk echter wordt dat de verhouding van partijen te slecht is, is het beter het oordeel van de rechter in te roepen. Dat geldt met name in situaties waarbij minderjarige kinderen betrokken zijn. Door partijen telkens weer te verplichten opnieuw met elkaar in onderhandeling te treden terwijl de verhouding steeds slechter wordt, wordt het conflict onnodig in stand gehouden en soms zelfs vergroot. Dat gaat gepaard met veel spanningen. Vooral de minderjarige kinderen zijn daarvan de dupe.

Een gerechtelijke uitspraak kan relatief snel duidelijkheid creëren. Partijen weten dan waar zij aan toe zijn en het stelt hen in staat verder te gaan met hun leven. Het is een misvatting dat gerechtelijke procedures altijd zeer lang duren. De Rechtspraak is als gevolg van gewijzigde wet- en regelgeving aanzienlijk sneller geworden dan 20 jaar geleden het geval was.

Kortom, streven naar een minnelijke oplossing is dus goed maar lang niet altijd. Een gerechtelijke procedure kan in dat geval een uitkomst bieden.